กะฉ่อนวาไรตี้
การประดิษฐ์ดินปืนเปลี่ยนโฉมหน้าการทำสงครามของมนุษย์ไปอย่างมาก นักวิชาการตะวันตกรับรู้กันว่า ดินปืนได้รับความสนใจในตะวันตกเป็นครั้งแรกช่วงปลายศตวรรษที่ 12 แต่ในฟากตะวันออก มีข้อมูลอ้างอิงว่า จีนนำดินปืนมาใช้งานขั้นพื้นฐานก่อนยุโรป และมีหลักฐานว่าชาวจีนผสมสารที่แปลกประหลาดและร้ายกาจหลายอย่างลงในระเบิดและระเบิดมือ หนึ่งในนั้นคืออุจจาระ